کد مطلب:30753 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:16

گنجینه پرسمان » اعتقادات

اگر بشر مختار است , چگونه در بعضي آيات خداوند هدايت و ضلالت انسان ها را به خود نسبت داده است ؟ آيا اين با اختيار انسان منافات ندارد؟ او چگونه مي تواند سرنوشت خود را معيّن كند؟

گردد) يا ناسپاس >..(1)

از اين قبيل آيات كه هدايت و ضلالت , به انتخاب بشر گذارده شده , بسيار است .

خداوند انسان را مختار, عاقل و با شعور آفريد. اگر چه در انتخاب نهايي به تشويق عقل يا شيطان عمل مي كند,ولي در اصل خودش چنين تصميمي مي گيرد و انسان خطاكار در نزد خدا معذور نيست .

اما تفسير آيهء .(2)

در اين آيه و آيات مشابه آن , نسبت هدايت يا گمراه كردن به خدا داده شده است . البته در قسمت اول آيهء شريفه اين نكته قابل توجه است كه اقوام و ملل مختلف با هر زباني كه گويش مي كردند, پيامبر و رسولي , خدا با همان زبان بر ايشان مي فرستاد تا هدايتشان كند و آن ها را راهنمايي نمايد. در بخش دوم مسئله هدايت و ضلالت به چشم مي خورد. ارسال رسل مقدمه و زمينهء هدايت است كه در اين بين افرادي كه به تقوا و پرهيزكاري و خداپرستي رومي آورند, هدايت شده و آناني كه در راه هوي و هوس قدم مي گذارند; به عذاب الهي و قهر او دچار خواهند شد. اين نتيجهء طبيعي هر اقدام است . انسان مختار وقتي موجب به وجود آمدن علّت شد, معلول بدون اختيار ايجاد خواهدشد.

گفتار ظريف و زيبايي در اين باره وجود دارد كه عمل آدميان علّت ايجاد بهشت و جهنم است . البته چون در عالم خلق و ايجاد هستيم و تمام اراده ها تحت فرمان ارادهء ازلي او است . پس اگر از اراده اي كه در اختيار بشر قرار گرفته ,تخلّفي سرزند, در آن صورت ارادهء خداوند متعال بر اين تعلق مي گير دكه پاداش او را بدهد و او را در صف گمراهان قرار دده , چون ارادهء بشر بخشي از ارادهء خدا است كه در زمينهء اعمال و رفتار شخصي اش , مسئول است .

پس هدايت و ضلالت با زمينه هاي قبلي امكان پذير است و هيچ فردي بدون زمينهء قبلي به هدايت نخواهد رسيديا دچار گمراهي و ضلالت نخواهد شد.

خداوند مي فرمايد:

تشخيص حق از باطل را در شما زنده مي كند و به شما روشن بيني عطا مي فرمايد>.(3)

بنابراين انتخاب راه خوب يا بد در اختيار خود ما است . اين حقيقت را وجدان هر انساني قبول دارد. سپس بايددر انتظار نتيجهء قهري آن باشيم .

كوتاه سخن اين كه : هدايت و ضلالت در قرآن به معناي اجبار بر انتخاب راه درست يا غلط نيست , بلكه به شهادت آيات متعدد, هدايت به معناي فراهم كردن وسائل سعادت و اضلال به معناي از بين بردن زمينه هاي توفيق است , بدون اين كه جنبهء اجباري به خود بگيرد.(4)

خواجه نصيرالدين طوسي مي فرمايد: مقصود از ضلالت , گمراهي نيست , بلكه نابودي است ; يعني خداوندگمراهان را نابود مي كند, نه كه ايشان را به زور و جبر به گمراهي بكشاند.

خالقي كه از پدر مادر به مخلوقاتش نزديك تر و مهربان تر است و بندهء ناشكرش به جاي سپاس , حيله و مكر به كار مي برد, چگونه مي تواند مدعي باشد بدون هيچ دليلي از طرف خدا به راه كج مي افتد؟! چرا انسان در سنين كودكي وجود خدا را بيشتر از دوران ديگر درك مي كند؟ افراد كوچك تر و كودكان چون از معصوميتي خاص برخوردارند وقلبشان آلوده به گناه نشده است . بهتر از ديگران خالق هستي را درك مي كنند. دنيا از براي دنيا پرستان , حجاب اكبراست ; زيرا آن كه كه در پس پردهء ناسوت و ماديت افتد, از فهم عقول متعاليه و درك مشاعر عاليه بي بهره خواهد شد.

به اين جهت دنيا را حجاب اكبر مي دانيم كه بر اغواي بشر مي پردازد و لذت هاي زودگذرش , جلوه و نمود خاصي پيدا مي كنند كه اربابان دل هاي سياه فريفتهء آن شده و به آن متمسك مي شوند.

خواهر محترم , گِلهء شما از عدم حضور صاحب العصر و الزمان 7به جا و خوب است كه چرا مردم دنيا در ادوارمختلف و گوناگون لياقت حضور ندارد, پس راه نجات بسته شده است و كسي نمي تواند هدايت شود. اولين هادي انسان , عقل و شعور و درك است . عقل رسول باطني انسان ها است كه خوب و بد را به نحو احس مي فهمد.

عقل مي فهمد كه عدالت خوب و ظلم بد است .كمك به مردم ستمديده كاري پسنديده است . در عين حال انسان عاقل براي رسيدن به مراحل بالاي تكامل و تعالي , نياز به رسول ظاهري هم دارد كه تا بد و خوب هاي پنهاني راآشكارا بفهمد و بدان عمل كند. از اين يكصد و بيست و چهار هزار پيامبر و معصومان براي اتمام حجت بر مردم ,بهترين سبب براي هدايت بودند و در پي ايشان علما و صلحا كه در جاي پاي ايشان قدم گذارده ومراحلي از علم وعقل و درك را طي كرده اند, به وجود آمده اند تا زمين از حجت خالي نماند. اگر امروز دنيا از فيض حضور نوراني امام مهدي 7محروم است , در عوض عالمان راستين دين كه كم نيستند, مي توانند الگوهايي برتر در انتخاب به خاطرهدايت باشند.

امروز اگر مدعيان دينداري و دين شناسي بسيارند, در مقابل هستند افرادي كه دينمدار واقعي و الگو باشند.

امام خميني شخصيت برجسته ءتاريخ , پيشتاز نهضت اسلامي , بهترين الگو براي هدايت هستند. در آثار جاودان وگرامي ايشان و علماي ديگر كه همهء اقشار مختلف از آن استفاده كنند, چون آثار شهيد مطهّري و ديگران , خطّهدايت نموداري روشن وجلوه اي پرتوافكن دارد. اما براي رسيدن به مقام درك معصوم 7 بايد دعا كنيم ظهورحضرت نزديك شود تا همهء مستضعفان از يوغ ظلم و ستم آزاده شده و سيطرهء كفر و استعمار در هم بريزد.

چه بسيارند مخلظان و مؤمناني كه هم اكنون در زمرهء ياران و سربازان حضرت قرار دارند و تلاش خود رامصروف هموار كردن مسير ظهور حضرت مي كنند. اسم اين افراد در كتيبهء غيب و لوح محفوظ مكتوب خواهد شد,اگر چه چشمشان به جمال نوراني حضرت نيفتد. آنان چون نمي توانند در مشيت و مصلحت خداوند دخالت كنند,صبر و سكوت پيشه كرده و به همين خاطر ثواب و بهره مي برند و راه حقيقت را هرگز گم نمي كنند. راه حقيقت هيچ گاه پنهان نمي شود.

اين ما هستيم كه خود را گول مي زنيم .

براي فهم هر چند مختصر قرآن , به تنها سيري چون نمونه مراجعه كنيد, حتماً استفاده خواهيد كرد.

(پـاورقي 1.يونس , (10 آيهء 108

(پـاورقي 2.ابراهيم , (14 آيهء 4

(پـاورقي 3.صف (61 آيهء 5

(پـاورقي 4.تفسير نمونه , ج 1 ص 152